Belediye işçilerinin alacakları ödenmiyor: ‘Çalışmak yetmiyor, ücretin hesaba yatması için de mücadele gerekiyor’

Murat Uysal

muratuysal72@gmail.com

İstanbul –Her sabah kenti yeni güne hazırlayan, sokaklarını caddelerini yaşanabilir kılan on binlerce belediye işçisi kasım 2024’te verdikleri toplu iş sözleşmesi mücadelesiyle belli kazanımlar elde etti ancak hak edişleri sözleşmelerin imzalanmasının üzerinden 4 ayı aşkın süre geçmiş olmasına rağmen hâlâ ödenmedi. Üstelik birçok belediyede ödenmeyen sadece TİS hak edişleri değil işçi ücretleri de eksik ya da geç ödeniyor. Bu durum borç içinde yaşayan işçileri daha büyük faiz yükünün altına girmeye mecbur bırakıyor, işçiler faturayı kirayı ödeyemediklerini kendisinin ve ailesinin ihtiyaçlarını karşılayamadıklarını söylüyor.

Birçok kentteki ilçe belediyelerinde yaşanan bu sıkıntı irili ufaklı tepkilere neden oluyor. İşçiler temizledikleri kentlerde hak edişlerinin ya da ücretlerinin ödenmesi talebiyle yürüyüşler düzenliyor, iş bırakıyor, uyarı eylemleri yapıyor.

Çalışmanın yetmediği ücretlerinin hesaplarına yatması için de mücadele veren işçiler:

Maltepe Belediyesi

DİSK/Genel-İş İstanbul Anadolu Yakası 2 No’lu Şubenin örgütlü olduğu Maltepe Belediyesinde 11 Kasım günü greve çıkan işçiler 2 gün süren grevlerinin ardından imzaladıkları toplu sözleşme ile günlük brüt ücretlerini 1480 TL’ye çıkarmıştı. Maltepe Belediyesi yönetiminin TİS masasından kaçan tutumu nedeniyle 6 ay boyunca süren görüşmelerde sözleşme imzalanamadı. İşçiler bu zaman aralığında 4 ay da ücretlerini eski sözleşme üzerinden yani eksik aldı. İmzalanan yeni sözleşmeyle işçilerin kendilerine eksik ödenen 4 ay için yeni sözleşme üzerinden hak edişleri ortaya çıktı.

14 Kasım’da imzalanan sözleşmenin ardından 4 ay içinde işçilerin geriye dönük alacaklarını ödeyeceğini söyleyen belediye yönetimi 4 ay içinde sadece bir defa ödeme yaptı. Hâlâ işçilerin geriye dönük alacaklarının büyük bir bölümü belediyenin kasasında duruyor. Alacaklarını hesap eden işçiler ‘En az 50-60 bin lira’ derken bu tutarın kendileri için ne kadar önemli olduğunu şu sözlerle ifade ediyor:

“Bu miktar benim bir maaşımdan fazla. Ben de dahil tüm arkadaşlarımızın borcu ve acil ihtiyaçları var. 50 bin TL kredi kartı borcumu geçen hafta yapılandırdım. Ödeyemediğim için taksitlerle toplam 75 bin TL ödeyeceğim. Şimdi benim ikramiye ve ücret farkım zamanında yatırılsaydı faize 25 bin TL ödemeyecektim.”

Tüm bu sorunlara karşı Maltepe Belediyesi işçileri 4 Mart’ta iş bırakarak yaptıkları uyarı eylemiyle alacaklarının bir an önce ödenmesini istedi. Maltepe Belediyesi yönetiminin ödemeleri yapacağını söylediği 14 Mart’a ise birkaç gün kaldı. Ödemelerin yapılmaması halinde Maltepe Belediyesi şantiyelerinde kaynayan kazanın ateşi iyice harlanacak gibi duruyor.

Sarıyer Belediyesi

22 Kasım 2024’te toplu iş sözleşmesi imzalanan Sarıyer Belediyesinde Temmuz 2024’te biten eski toplu iş sözleşmesinden yeni sözleşmenin imzalandığı tarihe kadar, ücretlerin asgari ücretin altına düşmesi nedeniyle verilen enflasyon farkının işçilerin geriye dönük ücretlerinden mahsup edilmesine karar verilmişti.

O dönem de işçilerin tepkisine neden olan bu akıl almaz karara rağmen mahsup ödenmesi kararlaştırılan geriye dönük alacaklar dahi hâlâ ödenmedi. İşçiler geçtiğimiz hafta yaptıkları basın açıklamasıyla alacaklarının ödenmesini istedi.

Beşiktaş Belediyesi

DİSK/Genel-İş İstanbul Avrupa Yakası 1 No’lu Şubenin örgütlü olduğu Beşiktaş Belediyesinde ise TİS’ten doğan geriye dönük ücretlerin sözleşmede mayıs 2025’te ödenmesinin kararlaştırılmış olmasıyla beraber işçilerin 4 aydır ücretleri de eksik ve geç ödeniyor.

Buna karşı 24 Şubat’ta “Arkadaşlarımız borç batağında, tefecilerin eline düşen işçiler var. Biz eksik çalışmıyoruz, işimize geç gelmiyoruz, ücretimizin de eksiksiz ve zamanında ödenmesini istiyoruz” temizlik, park bahçeler, veteriner işleri ve fen işleri birimlerinde çalışan işçiler iş bıraktı.

Eylemlerini üyesi oldukları sendikadan ayrı yapan işçiler, geriye dönük alacaklarının işçiye sorulmadan mayıs 2025’e atılmış olmasına tepkili.

Şişli Belediyesi

Şişli Belediyesinde çalışan Genel-İş üyesi işçilerse ücretlerinin ödenmemesi nedeniyle eylem programlarını duyurdu. Bugün Şişli Camisi önünde bir araya gelecek olan işçiler buradan Şişli Belediyesi önüne yürüyerek basın açıklaması yapacak. Belediye işçileri cumartesi ve pazar günü ise iş bırakarak uyarı eylemi yapacak.

Narlıdere Belediyesi

İzmir’de Narlıdere Belediyesinde çalışan işçiler de dün yaptıkları eylemle ücretlerinin zamanında ve tam yatırılmasını istedi. Belediye önünde açıklama yapan Genel-İş üyesi işçiler 370 işçinin geriye dönük alacaklarının 1 yıldır ödenmemesine dikkat çekti.

Birkaç belediyeden daha fazlası

Kasım 2024’te 30’a yakın belediyede toplu iş sözleşmesi imzalandı. Bunların büyük çoğunluğunda geriye dönük alacaklar ödenmemiş durumda. CHP’nin yönettiği Genel-İş’in örgütlü olduğu belediyelerde irili ufaklı sesler çıksa da AKP’li belediyelerde çıkabilecek sesler sendikal bürokrasinin de yardımıyla hızla bastırılıyor.

Belediyeler işçi ücretlerini ödememelerine iktidarın baskısını, bütçe eksikliğini gerekçe gösteriyor. İşçiler oy verdikleri partinin ‘dar zamanında’ para istemekle suçlanıyor, tıpkı TİS sürecinde olduğu gibi ‘Grevin, eylemin zamanı mı?​’ deniliyor. İktidarın baskısını gerekçe gösteren muhalif belediyeler tıpkı iktidar gibi faturayı işçiye kesiyor. Belediye yönetimlerinin tek bir ağızdan çıkmışçasına gerekçeleriyle alacakları enflasyona yedirilen belediye işçileri hep birlikte hareket edebilmenin yollarını aramalılar.